پیامدهای سیاسی و حقوقی رأی تاریخی سازمان ملل به عضویت فلسطین

تبیین: 

حملات گسترده رژیم صهیونیستی به غزه و کشتار بی‌وقفه زنان و کودکان فلسطینی در هفت ماه گذشته، جهانیان را به اتخاد تصمیم نهایی برای کشیدن افسار این رژیم سرکش سوق داده است.

پس از صدور قطعنامه‌های توقف جنگ در غزه و بردن پرونده نسل‌کشی رژیم صهیونیستی به دادگاه لاهه، جامعه جهانی آخرین برگ خود را در حمایت از فلسطین رو کرد. در این رابطه، مجمع عمومی سازمان ملل روز جمعه قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن کشور فلسطین صلاحیت عضویت کامل در سازمان ملل را پیدا می‌کند.  

143 کشور به این قطعنامه رای مثبت دادند، 25 کشور رای ممتنع و 9 کشور این قطعنامه را رد کردند. بر اساس پیش‌نویس قطعنامه که از سوی فلسطین و کشورهای مشترک عربی ارائه شده بود، کشور فلسطین واجد شرایط عضویت در سازمان ملل مطابق با ماده 4 منشور است و بنابراین باید به عضویت در سازمان ملل پذیرفته شود. این قطعنامه توصیه می‌کند که شورای امنیت به منظور رای مثبت به پذیرش کشور فلسطین به عنوان عضوی از سازمان ملل، این موضوع را مورد بازنگری مثبت قرار دهد.

بر اساس این قطعنامه، مجمع عمومی به طور استثنایی تصمیم می‌گیرد روش‌های متعددی را در رابطه با مشارکت دولت فلسطین در جلسات و کار مجمع عمومی و کنفرانس‌های بین‌المللی که تحت نظارت آن برگزار می‌شود، اتخاذ کند.

این قطعنامه بر حق مردم فلسطین برای تعیین سرنوشت خود، از جمله داشتن کشور مستقل خود تاکید می‌کند. همچنین از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که تلاش‌های مجدد و هماهنگ برای پایان دادن به اشغالگری اسرائیل که از سال 1967 آغاز شد، و دستیابی به یک راه‌حل عادلانه، پایدار و مسالمت‌آمیز درباره مسئله فلسطین و مناقشه اسرائیل و فلسطین مطابق با قوانین بین‌المللی انجام دهد. این قطعنامه همچنین بر حق مردم فلسطین برای تعیین سرنوشت خود، از جمله حق تشکیل کشور مستقل فلسطین تاکید کرد.

نمایندگان کشورهای عضو در توضیح رأی خود در مورد پیش‌نویس قطعنامه اظهاراتی ارائه کردند که اکثر آنها به این واقعیت اشاره کردند که فلسطین به دلیل رعایت استانداردها که تجسمی از امر غیرقابل انکار است، شایسته کسب جایگاه خود به عنوان یک کشور عضو کامل در سازمان ملل است. حق ملت فلسطین برای تعیین سرنوشت خود در پرتو تلاش برای نابودی آن در تجاوز اسرائیل به نوار غزه و کرانه باختری، جابجایی اجباری، مصادره زمین، و گسترش شهرک سازی الزامی است.

اکثر اعضا بر لزوم مسئولیت جامعه بین‌الملل در تلاش برای اجرای راه‌حل تشکیل دو کشور، اطمینان از احترام به منشور ملل متحد و تعهدات تحمیل شده بر دو کشور تاکید کردند تا رژیم اشغالگر بر این اساس و به مفاد حقوق بین‌الملل و حقوق بشردوستانه بین‌المللی پایبند باشد.

رای تاریخی مجمع عمومی سازمان ملل سکه ای با روی کاملاً متفاوت را به نمایش گذاشت. گروه‌های مقاومت فلسطین، این دستاورد را نتیجه پایداری و مقاومت فلسطینیان اعلام کردند. در مقابل، گیلعاد آردان، نماینده رژیم صهیونیستی که از تصمیم مجمع عمومی به خشم آمده بود در کمال گستاخی و در مقابل دیدگان همه، منشور ملل متحد را در دستگاه خردکن انداخت و مدعی شد:«این سازمان بی‌شرم انتخاب کرده که به نازی‌های امروزی با حقوق و امتیازات پاداش دهد و از کسانی که هر مرد، زن و کودک یهودی را می‌کشند، احساس انزجار می‌کنم». ییسرائیل کاتز، وزیر خارجه اسرائیل هم از این تصمیم انتقاد و آنرا مضحک و پاداشی برای جنبش حماس توصیف کرد.

فلسطین در حال حاضر ناظر غیرعضو است، اما از سال 2011 برای عضویت کامل در این نهاد بین‌المللی تلاش می‌کند و آخرین مرحله این اقدامات دیپلماتیک ماه گذشته توسط آمریکا در شورای امنیت وتو شد.  درخواست عضویت در سازمان ملل به عنوان یک عضو کامل باید ابتدا توسط 15 عضو شورای امنیت و سپس مجمع عمومی تایید شود. آمریکا بزرگترین مانع تحقق تشکیل کشور فلسطین و عضویت آن در سازمان است و این بار هم بعید است که قطعنامه مجمع عمومی بتواند از سد وتوی واشینگتن در شورای امنیت به سلامت عبور کند. این موضوع را رابرت وود، نماینده آمریکا در سازمان ملل آشکارا بیان کرد و گفت که اگر درخواست فلسطین برای عضویت کامل پس از قطعنامه اخیر مجمع دوباره به شورای امنیت ارائه شود، نتیجه تغییر نخواهد کرد.

حقوق و امتیازاتی که فلسطین دریافت خواهند کرد

قطعنامه مجمع عمومی از سپتامبر 2024 به فلسطینیان حقوق و امتیازات اضافی مانند یک صندلی در میان اعضای سازمان ملل در سالن مجمع عمومی می‌دهد، اما آنها حق رای در این نهاد را نخواهند داشت. فلسطینی‌ها در حال حاضر به عنوان یک کشور ناظر غیرعضو در نظر گرفته می‌شوند، که در سال 2012 توسط مجمع عمومی سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است.

هر چند برای تحقق رویای تشکیل کشور مستقل فلسطین راه درازی در پیش است اما در صورتی که شورای امنیت قطعنامه مجمع عمومی را تصویب کند، در این صورت فلسطین از حقوق گسترده‌ای برخوردار خواهد بود تا از طرف خود یا از طرف گروه‌ها در جلسه عمومی سخنرانی کند.

فلسطینی‌ها با کسب کرسی در سازمان ملل می‌توانند قطعنامه‌ها، پیشنهادات و اصلاحیه‌هایی را از طرف خود یا از طرف گروه‌های دیگر در سیستم سازمان ملل ارائه دهند. در صورت تصویب قطعنامه، فلسطینی‌ها می‌توانند در نشست‌های سطح بالا و کنفرانس‌های بین‌المللی شرکت کنند، زیرا حق رای دارند.

اعطای عضویت کامل به کشور فلسطین در سازمان ملل، قواعد بازی صلح در منطقه غرب آسیا را تغییر می‌دهد، زیرا فلسطینی‌ها دیگر مجبور نخواهند بود برای تحقق منافع خود به ایالات متحده و دیگر کشورها التماس کنند و نماینده قانونی فلسطین در سازمان ملل می‌تواند عملا از حقوق فلسطینیان دفاع کند که پیش از این با واسطه از سوی کشورهای دیگر انجام می‌شد.

از سوی دیگر، به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط سازمان ملل، آنرا واجد شرایط مقابله با اقدامات غیرقانونی اشغالگران می‌کند و به تحکیم اجماع بین‌المللی کمک می‌کند. چرا که در صورت تداوم اشغالگری اسرائیل در سرزمین فلسطین، این اقدام تجاوز به عضو دیگر سازمان ملل بوده و اعضای این نهاد بین‌المللی می‌توانند با جدیت در برابر رژیم صهیونیستی ایستادگی کرده و قطعنامه‌ای را علیه آن تصویب کنند. نماینده فلسطین همچنین می‌تواند در کمیته‌ها و نهادهای ذیربط سازمان ملل عضو شده و رای و پیشنهاداتی را ارائه دهد.

اکنون توپ در زمین آمریکا است

اگرچه به لحاظ حقوقی عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل باید از مجرای شورای امنیت بگذرد و آمریکا چنین اجازه‌ای را نخواهد داد اما از ابعاد سیاسی برای رژیم صهیونیستی و آمریکا هزینه‌های زیادی را خواهد داشت.

با توجه به اکثریت قاطع کشورهای عضو در حمایت از عضویت فلسطین، نشان می‌دهد که پس از جنگ غزه و نسل‌کشی فلسطینیان توسط رژیم اشغالگر، موج نفرت جهانی از این رژیم افزایش یافته و این به منزله انزوای بیشتر تل‌آویو در عرصه بین‌المللی است.

اقدام توهین‌آمیز نماینده رژیم صهیونیستی در صحن مجمع عمومی به منشور ملل متحد، بر همگان ثابت کرد که صهیونیست‌ها به هیچ احترامی برای قوانین بین المللی و تصمیمات جهانی قائل نیستند و در آینده احتمال طرد اسرائیل از سوی بسیاری از کشورها وجود دارد.

از طرفی، کشورهای عربی که در سال‌های اخیر در مسیر عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی گام برمی‌داشتند، اکنون متوجه شده‌اند که دست دوستی دادن با رژیم کودک‌کش جز حقارت و شراکت در کشتار فلسطینیان عایدی دیگری برای آنها نخواهد داشت. لذا، با توجه به حمایت 143 کشور عضو سازمان ملل از عضویت فلسطین، این قطعنامه اعراب سازشکار را به تجدیدنظر در سیاستهای اعلانی وادار خواهد کرد.

از سوی دیگر، باتوجه به رای قاطع مجمع عمومی و حمایت گسترده از عضویت فلسطین، اکنون توپ در زمین آمریکا است تا نشان دهد که به تصمیمات جهانیان احترام می‌گذارد یا نه. در صورت تکرار وتوی آمریکا که نوعی دهن کجی به تصمیمات جهانی به شمار می‌رود، جامعه جهانی از این پس به واشینگتن به عنوان شریک جرم جنایات صهیونیست‌ها در سرزمینهای اشغالی نگاه خواهد کرد و بدون شک با تصمیمات این کشور در سازمان ملل همراهی نخواهد کرد. همانگونه که بسیاری از اعضای سازمان ملل در تصویب قطعنامه ضدروسی درباره جنگ اوکراین همراهی نکردند. به عبارتی، آمریکا و اسرائیل در سازمان ملل منزوی خواهند شد و حتی نمی‌توانند روی شرکای خود برای برای رسیدن به اهدافشان حساب باز کنند.

تلاش مجدد برای عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل درحالی صورت می‌گیرد که جنگ در غزه مناقشه بیش از 75 ساله اسرائیل و فلسطین را در کانون توجه قرار داده است. شاید آنچه در غزه طی هفت ماه گذشته رخ داد و جنگ نسل‌کشی توسط رژیم اشغالگر، باعث شد بسیاری از کشورهای جامعه بین‌المللی در مواضع خود در مورد دادن رای ممتنع یا منفی علیه فلسطین تجدید نظر کنند. از اینرو، وقت آن است تا جامعه جهانی تصمیم نهایی خود را برای پایان دادن به این مناقشه طولانی اتخاذ کند و هر گونه سنگ‌اندازی آمریکا در این مسیر به تداوم بحران در خاورمیانه و جهان منجر خواهد شد که دود آن بیش از همه به چشم صهیونیستها و آمریکاییها خواهد رفت که به خواست جامعه بین‌الملل تمکین نکردند.